Lekcja 3: Jak zadbać o przyszłą emeryturę

Dlaczego należy inwestować w przyszłość (emeryturę)

W skrócie:

Emerytura z ZUS może nie wystarczyć, dlatego warto rozważyć regularne inwestowanie na przyszłość, na przykład za pomocą produktów z III filara
IKE i IKZE pozwalają korzystać z ulg podatkowych, zaś PPK, PPE i PPI to zawsze dobry wybór, bo to dodatkowe środki
Fundusze Cyklu Życia to takie fundusze inwestycyjne, w których poziom ryzyka spada, wraz ze zbliżającym się terminem przejścia na emeryturę

Co da mi ZUS?

Z poprzednich wpisów mogłeś lub mogłaś dowiedzieć się już, że najlepiej jest regularnie inwestować z myślą o długim terminie. Kluczową datą dla wielu inwestorów jest moment przejścia na emeryturę. Czemu akurat myśl o emeryturze skutecznie motywuje do rezygnacji z bieżącej konsumpcji na rzecz niepewnych zysków w przyszłości?

Bo wiadomo, że świadczenie emerytalne ZUS nie wystarczy, aby utrzymać poziom życia na dotychczasowej stopie.

mężczyzna siedzący przy biurku z notesem

Jednym z kluczowych pojęć jest tzw. stopa zastąpienia. To wyrażony w procentach stosunek wysokości przyszłej emerytury do Twojego ostatniego wynagrodzenia. Obecnie kształtuje się nieco powyżej 40 proc., jednak eksperci alarmują, że w przyszłości może on być znacznie niższy. W praktyce oznacza to, że zarabiając dziś średnią krajową ok. 6 600 zł miesięcznie, zostaniemy z emeryturą nie przekraczającą 3 000 zł.

Czy to wystarczy?

Nie oszukujmy się – nie wystarczy. Być może jesteś w stanie zacisnąć pasa i przetrwać do pierwszego za mniej niż połowę tego co jeszcze nie dawno wpływało Ci na konto. Niemniej jednak ceny produktów i usług ciągle rosną, a na emeryturze pojawiają się przecież nowe potrzeby, wśród których leki i lekarze do tych najtańszych nie należą. Wtedy każde pismo z podwyżką czynszu, cen energii czy opłat za wywóz śmieci może przyprawić Cię o zawrót głowy.

Ile w takim razie trzeba odłożyć na emeryturę?

Zastosujmy bardzo uproszone ćwiczenie: jeśli zarabiasz średnią krajową ok. 6.600 zł i chcesz przeżyć 20 lat błogiej emerytury, przy stopie zastąpienia 40 proc. suma świadczeń emerytalnych jakie w tym okresie otrzymasz wyniesie ok. 634. tys. zł. W tym czasie suma pensji wyniosłaby niemal 1,6 mln zł. Zabraknie zatem ok. miliona złotych, aby godnie spędzić jesień życia.

Pensja brutto	6 600
Stopa zastąpienia	40
Lata na emeryturze	20
Świadczenie emerytalne	2 640
Suma świadczeń	633 600
Suma pensji	1 584 000
Ile brakuje?	950 400

Produkty i rozwiązania emerytalne

W Polsce funkcjonuje wiele rozwiązań, które pomogą Ci w regularnym inwestowaniu na emeryturę. Zanim je poznasz, warto mieć świadomość, że są one konkurencją dla konta czy subkonta w ZUS ani OFE, a stanowią ich uzupełnienie. Trzeci filar, na którym oparta będzie Twoja przyszła emerytura.

Można podzielić je na dwie grupy:

Konta z grupy „indywidualnych” dostępne są dla każdego. Wielkość i regularność inwestowania za ich pośrednictwem jest elastyczna. Pozwalają skorzystać z określonych ulg podatkowych, przy czym istnieją roczne limity wpłat środków.

IKE i IKZE różnią się między sobą istotnymi kwestiami, ale wspólnym mianownikiem jest to, że można otworzyć je w banku, żeby korzystać np. z lokat bankowych, w domu maklerskim by samemu budować portfel akcji i obligacji, i w końcu w towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI) i kupować fundusze zarządzane przez ekspertów.

Wybór między IKE i IKZE jest kwestią indywidualną, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby korzystać z obu tych rozwiązań. Żeby te korzyści maksymalizować, można wpłacać środki na IKZE, a otrzymany zwrot nadwyżki PIT reinwestować za pomocą IKZE bądź IKE.

IKE a IKZE: czym się różnią?	IKE	IKZE
Limit wpłat w 2024 r.	23 472 zł czyli 3-krotność przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok	9 388,80 zł *lub 14 083,20 zł w 2024 roku,** czyli 1,2-krotność przeciętnego prognozowanego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej na dany rok *w przypadku IKZE dla samozatrudnionych
Korzyści podatkowe	Brak podatku od zysków kapitałowych z wyjątkiem wypłat przed zakończeniem inwestycji	Coroczna ulga w rozliczeniu PIT - nawet 3 004 zł *lub 4 507 zł w 2024 r.** Możesz co roku odliczyć wpłaty na IKZE od dochodu i zmniejszyć swój podatek za dany rok. wskazana kwota dotyczy II progu podatkowego (32%) Brak podatku od zysków kapitałowych* w zamian 10% zryczałtowany podatek od całej kwoty przy wypłacie
Wypłata środków bez konsekwencji	W wieku 60 lat lub po nabyciu uprawnień emerytalnych i ukończeniu min. 55 lat. Warunkiem jest również dokonanie wpłat na IKE przez min. 5 dowolnych lat kalendarzowych lub wpłacenie ponad połowy wartości wpłat nie później niż na 5 lat przed dniem złożenia wniosku o dokonanie wypłaty	W wieku 65 lat Warunkiem jest dokonanie wpłat na IKZE przez min. 5 dowolnych lat kalendarzowych
Wcześniejsza wypłata środków	Całość środków: Tak, ale z koniecznością zapłaty podatku Belki (19%) od zysków Część środków: Tak, ale z koniecznością zapłaty podatku Belki (19%) od zysków	Całość środków: Tak, ale z koniecznością zapłaty podatku dochodowego (12% lub 32%) od pełnej kwoty - wpłat i zysków Część środków: Nie
Opodatkowanie przy dziedziczeniu	Bez podatku	10% zryczałtowanego podatku dochodowego przy wypłacie
	OTWÓRZ IKE	OTWÓRZ IKZE

młoda kobieta wskazująca informacje na tablicy Programy pracownicze z kolei, jak sama nazwa wskazuje, wymagają pewnej formy zatrudnienia, a ich dostępność różni się między pracodawcami.

Tam, gdzie nie ma PPK, powinno być PPE, zaś PPI może stanowić osobny dodatek. Programy te często stosowane są jako benefit pracowniczy i polegają na automatycznym wpłacaniu co miesiąc kwoty, proporcjonalnie do pensji. Gromadzone środki inwestowane są w fundusze zarządzane przez instytucję wskazaną przez pracodawcę.

Wspólnym mianownikiem rozwiązań „pracowniczych” jest to, że zawsze warto się do nich zapisać.

Pracownicze Plany Kapitałowe to system długoterminowego oszczędzania, współfinansowany przez pracownika, państwo i pracodawcę. Pracownik wpłaca 2 proc. pensji brutto z opcją dodatkowej wpłaty do 2 proc. Pracodawca wpłaca od 1,5 do 4 proc., zaś państwo wpłaca 240 zł rocznie i 250 wpłaty powitalnej.

Pracodawca musi zapisać do programu wszystkich pracowników pomiędzy 18. a 55. rokiem życia, o ile nie złożyli oni rezygnacji z PPK. Pracownik w każdej chwili może zrezygnować z uczestnictwa, jak również je wznowić. Środki są w pełni prywatne i dziedziczone.

Dlaczego warto?
Pracodawca i państwo wpłacają drugie tyle co Ty. Oznacza to, że „na dzień dobry” Twoja stopa zwrotu z zainwestowanego kapitału wynosi 100 proc. To wynik godny Warren’a Buffet’a.

A przecież to dopiero początek, bo środki te są regularnie inwestowane za pomocą funduszy zdefiniowanej daty – wehikułu, który zmniejsza ryzyko portfela wraz ze zbliżającą się emeryturą.

Obawiasz się o własność środków i powtórkę OFE?
Prywatność środków w PPK gwarantowana jest zapisem w ustawie. Ponadto masz do nich dostęp logując się na konto. Ktoś może powiedzieć że każdą ustawę da się zmienić. Ale czy bierzesz pod uwagę takie ryzyko polityczne przy kupnie samochodu czy mieszkania?
W Pracowniczych Programach Emerytalnych środki wpłaca jedynie pracodawca - w wartości do 7 proc. Twojego wynagrodzenia brutto. Programy te zaczęły cieszyć się szczególną popularnością po ogłoszeniu wprowadzenia PPK. Firma, która ma PPE, nie musi mieć PPK. Nie wszędzie jednak takie programy wprowadzono, dlatego PPE należy traktować jako miły dodatek do pensji.

Warto się zapisać, bo Ciebie nie kosztuje to nic – cały koszt comiesięcznych składek ponosi pracodawca, a zyski zwolnione są z podatku Belki. Ty musisz jedynie zdecydować w jakie fundusze inwestować.

O budowie portfela inwestycyjnego więcej dowiesz się z tego tekstu.
Pracownicze Programy Inwestycyjne to szyte na miarę pracodawcy elastyczne rozwiązanie emerytalne, występujące najrzadziej z tej trójki. W odróżnieniu od PPK czy PPE, nie jest to program ustawowy więc nie przewidziano w nim ulg czy zwolnień z podatków. Mimo to warto z niego skorzystać, gdyż umożliwia inwestowanie dodatkowych środków wpłacanych przez pracodawcę, na przykład w ramach programu motywacyjnego. Od pracodawcy zależy m.in. kto może do programu przystąpić, jaka jest wysokość i częstotliwość wpłat, jak również jakie fundusze z oferty TFI są dostępne.

Fundusze Cyklu Życia

Jedną kwestią jest wybór między IKE a IKZE, oraz o przystąpieniu do PPK czy PPE, a zupełnie osobną jest, w co później inwestować. Budowa portfela inwestycyjnego spośród dziesiątek dostępnych funduszy danego TFI może przerosnąć nawet doświadczonego inwestora.

Żeby uprościć to zadanie, w ofercie Goldman Sachs TFI znajdują się fundusze cyklu życia – Goldman Sachs Perspektywa. To rozwiązanie podobne do tego, które można spotkać w PPK. Każdy z tych funduszy inwestuje w różne instrumenty – na przykład akcje i obligacje, a im bliżej daty zamieszczonej w nazwie, zmniejsza udział w portfelu instrumentów ryzykownych. Żeby zbliżająca się emerytura nie wiązała się z dodatkowym, niepotrzebnym stresem.

Przejdź do kolejnej Lekcji

Dlaczego warto zadbać o finansową przyszłość?

Produkty i rozwiązania emerytalne

IKE i IKZE

PPK, PPE i PPI

Fundusze Cyklu Życia