Menu główne

Czego szukasz?

    IKE - Indywidualne Konto Emerytalne

    Zbuduj prywatną emeryturę odkładając pieniądze na IKE z funduszami w Polsce.

    Sprawdź

    IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego

    Z IKZE pieczesz dwie pieczenie na jednym ogniu. Odkładasz pieniądze na przyszłość i co roku zmniejszasz swój PIT. I pożytecznie. I przyjemnie.

    Sprawdź
    Artykuły

    Artykuł

    Jak obliczyć emeryturę?

    26.10.2023 | 5 min czytania

    Nawet jeśli ten temat wydaje Ci się bardzo odległy i mało interesujący, warto poświęcić kilka minut na to, żeby o emeryturze wiedzieć więcej.

    Przeczytaj
    Artykuły

    Artykuł

    Nowe limity IKE i IKZE w 2024 r.

    16.12.2023 | 10 min czytania

    Dowiedz się ile wynoszą limity wpłat na IKE i IKZE w 2024 roku.

    Przeczytaj
    • AKADEMIA INWESTORA: LEKCJA 8


      Stopa zwrotu – czym jest i jak ją obliczyć?

      Jeśli chcesz inwestować, to warto wiedzieć jak liczyć stopy zwrotu. 

      W tej lekcji spojrzymy na stopę zwrotu z różnej strony. Podpowiemy, jak policzyć średnioroczną stopę zwrotu, i jak obliczyć stopę zwrotu z uwzględnieniem inflacji. To powinno pomóc Ci w analizie wyników Twoich inwestycji, na przykład w fundusze inwestycyjne.

      Czym jest stopa zwrotu? 


      Stopa zwrotu to miara, dzięki której sprawdzimy, jak radzi sobie nasza inwestycja w czasie. To zmiana wartości inwestycji w stosunku do zainwestowanej kwoty wyrażona w procentach. Jeśli na początku inwestycji masz 100 zł, a na koniec 150 zł, to Twoja stopa zwrotu wyniosła +50%. A jeśli 100 zł spadło do 90 zł, to inwestycja przyniosła 10% stratę. To najprostsze ujęcie, ale w tym artykule pokażemy Ci różne oblicza stopy zwrotu. 

      Zobacz również nasze Kalkulatory inwestycyjne.

      Po co liczy się stopę zwrotu z inwestycji?

      Liczenie stóp zwrotu jest kluczowe, aby ocenić efektywności inwestycji. Dzięki temu inwestorzy i inwestorki, zarówno duzi i mali, mogą dokładnie sprawdzić, czy ich kapitał został dobrze zainwestowany, czyli jakie przyniósł zyski lub straty.
      Umiejętność liczenia stóp zwrotu przyda się do:

      • porównywania różnych inwestycji. 
      • monitorowania postępów inwestycji,
      • podejmowaniu decyzji o ewentualnych zmianach w strategii inwestycyjnej. 


      Umiejętność liczenia i analiza stóp zwrotu zwiększy Twoją świadomość finansową i pomoże Ci osiągać lepsze wyniki w długoterminowej perspektywie.

      Stopa zwrotu - jakie są jej rodzaje?    

      Gdy wejdziesz w sekcję notowania funduszy inwestycyjnych na naszej stronie, to zobaczysz tabelę z nazwami funduszy i różnymi stopami zwrotu:

      • 1D,

        czyli jednodniowa stopa zwrotu,

      • 12M,

         czyli 12-miesięczna stopa zwrotu (roczna),

      • 60M,

        czyli 60-miesięczna stopa zwrotu (5-letnia),

      • YTD,

        czyli z angielskiego year to date, co oznacza „od początku roku”.

      Jak obliczone zostały te wartości, które widzisz w tabeli? Załóżmy, że jest 30 kwietnia 2024 roku i w tabeli w kolumnie „60M” widnieje stopa zwrotu na poziomie 30%. To oznacza, że taki wynik wypracował nasz fundusz w okresie 5 lat od 30 kwietnia 2019 roku do 30 kwietnia 2024 roku.

      Zobacz również: Jak zacząć inwestować?

      Jak obliczyć stopę zwrotu?

      Wzór na prostą lub inaczej pisząc, nominalną stopę zwrotu, można ująć tak:

      Stopy zwrotu można więc podzielić ze względu na okres, którego dotyczą. Następnym stopniem wtajemniczenia jest rozróżnienie pomiędzy nominalną i realną stopą zwrotu. Czym jest realna stopa zwrotu?

      Jak obliczyć realną stopę zwrotu?

      Realna stopa zwrotu uwzględnia inflację w naszych obliczeniach. Inflacja zmniejsza siłę nabywczą pieniądza. 100 zł dziś nie będzie tyle samo warte co 100 zł za rok. Realną stopę zwrotu obliczamy używając takiego wzoru:

      Przykład. 1 Fundusze inwestycyjne a inflacja

      Jeśli Twoja inwestycja w fundusz akcji wyniosła w ubiegłym roku 15%, czyli była to Twoja nominalna stopa zwrotu, ale inflacja konsumencka w Polsce wyniosła 3%, to oznacza, że realna stopa procentowa wyniosła:

      Przykład 2. Lokaty a inflacja

      Jeśli oszczędzasz na lokacie z rocznym oprocentowaniem na poziomie 5%, to jeśli przez ten czas inflacja wyniesie 6% to oznacza, że w ujęciu realnym poniesiesz stratę na poziomie -0,94%:
       

      W praktyce oznacza to, że realna wartość pierwotnie odłożonej na lokacie kwoty jest mniejsza niż rok wcześniej. Przez rok siła nabywcza Twoich pieniędzy spadła prawie o 1%, choć nominalnie (bez uwzględnienia inflacji) kwota wzrosła o 5%.

      Wpływ inflacji na stopy zwrotu z inwestycji

      Inflacja to podstępny przeciwnik. Jej wpływ na nasze inwestycje jest wielki, ale niewidoczny na pierwszy rzut oka. Zobacz to na przykładzie:

      Przykład 3. Wpływ inflacji na inwestycję w okresie 20 lat

      Załóżmy, że inwestujesz 10 tys. zł przez 20 lat. W tym czasie co roku stopa zwrotu, którą wypracowuje Twoja inwestycja wynosi 7%. Zobacz, co by było, gdyby w tym czasie inflacja co roku wynosiła 0%, 3% i 5%.

      Inwestycja 10 tys. zł przy różnym poziomie inflacji i stopie zwrotu wynoszącej 7%


      Źródło: obliczenia własne

      Wpływ inflacji na wartość pieniądza nie jest oczywisty. Urzędy statystyczne pokazują wskaźnik inflacji, który liczony jest na podstawie pewnego „koszyka dóbr i usług”, które opracował urząd. Ale tak naprawdę „Twoja inflacja” jest inna niż inflacja takiego koszyka. Bo możesz wydawać mniej lub więcej na dobra i usługi, które są w tym koszyku. Po drugie, są takie obszary gospodarki, w których inflacja jest zupełnie inna. 

      Dobrym przykładem jest elektronika. Dzięki ciągłemu postępowi technologicznemu cena np. telewizorów 55-calowych jest porównywalna lub nawet niższa niż kilka lat temu. Jeśli więc inwestujesz dziś, po to, żeby za 5 lat kupić sobie wielki telewizor, to prawdopodobnie nie będziesz się przejmować poziomem inflacji w całej gospodarce, bo ceny telewizorów pozostaną takie same lub nawet spadną.

      Niestety, w większości pozostałych obszarów życia koszty rosną i dlatego warto rozważyć ulokowanie pieniędzy w taki sposób, w który co najmniej nie będą tracić na wartości, a więc rosnąć w tempie co najmniej równym inflacji. 

      Czytaj również: magia procentu składanego

      Rzeczywista stopa zwrotu - co to takiego?

      Rzeczywista stopa zwrotu, poza inflacją, uwzględnia wszystkie inne koszty inwestycji, w tym przede wszystkim podatki i prowizje. Czyli faktycznie „urzeczywistnia” wynik naszej inwestycji, bo przecież podatki towarzyszą nam na co dzień. Jak policzyć stopę zwrotu skorygowaną o stawkę podatku? 

      W przypadku oszczędności i inwestycji płacimy podatek od zysków kapitałowych na poziomie 19%. 

      Na marginesie, w świecie funduszy inwestycyjnych jest kilka produktów, w których podatku od zysków kapitałowych, po spełnieniu kilku warunków, nie trzeba płacić. To Indywidualne Konto emeryalne (IKE),  Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)  czy też programy pracownicze – PPE i PPK.

      Przykład 4. Jak policzyć realną stopę zwrotu z uwzględnieniem podatku i inflacji

      Weźmy przykład 100 zł ulokowanych w funduszu inwestycyjnym. Po roku inwestycja urosła do 115 zł. W tym czasie inflacja wyniosła 5%. Jaka będzie nominalna i rzeczywista stopa zwrotu?

      Nominalna stopa zwrotu (czyli taka, która nie uwzględnia podatku i inflacji) wyniosła +15% w całym okresie. Ale przecież musimy odliczyć podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19%:

      Teraz zobaczmy, w jaki sposób inflacja pomniejszyła początkową wartość naszej inwestycji.

      O 4,76% spadła realna wartość zainwestowanych 100 zł przez rok. 

      Zbierzmy teraz wszystko razem i zobaczmy, jaki jest nasz realny zarobek:

       100 zł (początkowa kwota inwestycji) 

      + 12,15 zł (zysk pomniejszony o podatek od zysków) 

      – 4,76 zł (spadek siły nabywczej naszych 100 zł spowodowanej 5-proc. inflacją) 

      = 107,39 zł.

      Spójrz, nominalny zysk na poziomie 15% (115 zł), to rzeczywiście 7,39% po uwzględnieniu podatku od zysków kapitałowych i 5-proc. inflacji, która zmniejszyła siłę nabywczą zainwestowanych 100 zł.
       

      Przy okazji, od 1 stycznia 2024 roku zmienił się sposób, w jaki osoby fizyczne inwestujące w fundusze, będą rozliczać podatek od zysków kapitałowych. Od 2024 roku inwestorki i inwestorzy indywidualni mogą kompensować zyski i straty z funduszy inwestycyjnych z zyskami i stratami z innych inwestycji kapitałowych, na przykład z akcji. Dzięki temu mogą obniżyć kwotę podatku do zapłaty. Jeśli przy rozliczeniu podatku, strata przewyższy zysk, wtedy podatku nie będzie. O tym, czy zapłacisz podatek, czy nie, dowiesz się dopiero przy rozliczeniu swoich inwestycji w rocznym PIT-38. 

      Więcej na ten temat podatków w funduszach przeczytasz tutaj: https://www.gstfi.pl/podatki

      Jak obliczyć średnią roczną stopę zwrotu (CAGR)?

      CAGR, czyli Compound Annual Growth Rate, to średnia roczna stopa zwrotu inwestycji przy założeniu, że zyski z niej są reinwestowane, czyli cały czas pracują, a nie są wypłacane. Jeśli znamy początkową i końcową wartość inwestycji, a do tego czas inwestycji, to możemy policzyć, jaka była średnia roczna stopa zwrotu.


      Dlaczego średnia roczna stopa zwrotu (CAGR) jest użyteczna? Po pierwsze, pokazuje, jak inwestycja rośnie w długim okresie, eliminując wpływ rocznych wahań. Po drugie, umożliwia porównanie różnych inwestycji o różnych okresach trwania.

      Przykład. 5 Jak obliczyć średnią roczną stopę zwrotu (CAGR)?

      Przez 20 lat inwestowania Twoje 10 tys. zł urosło do 55 tys. zł. Jaka jest średnia roczna stopa zwrotu (CAGR)?

      1. Dzielimy końcową wartość inwestycji przez początkową:

         
      2. Podnosimy wynik do potęgi 1 podzielonej przez liczbę lat:

         
      3. Odejmujemy 1, aby uzyskać końcowy wynik:


         

      Średnia roczna stopa zwrotu z takiej inwestycji wynosi 8,9%. To oznacza, że taka musiałaby być średnia stopa zwrotu co roku, żeby 10 tys. zł urosło do 55 tys. zł przez 20 lat.

      Porównanie stóp zwrotu różnych typów inwestycji    

      Fundusze inwestycyjne, ETF-y, akcje, obligacje, nieruchomości, grunt czy kryptowaluty. Bez względu na rodzaj inwestycji, jeśli znasz pierwotną i obecną wycenę swojej inwestycji, to możesz policzyć stopę zwrotu. A jeśli pamiętasz, kiedy zaczęłaś lub zacząłeś inwestować, to możesz policzyć różne jej rodzaje. 

      Ze stopą zwrotu nierozerwalnie wiąże się pojęcie ryzyka. W świecie oszczędzania i inwestowania zasada jest prosta – im wyższa stopa zwrotu, tym zazwyczaj ryzyko związane z oszczędzaniem lub inwestowaniem, jest wyższe. Poniżej znajdziesz kilka głównych rodzajów instrumentów, w które można inwestować wraz z potencjalnym zyskiem, jaki mogą wypracować.

      Czytaj również: ryzyko inwestycyjne. Czym jest i jak się z nim oswoić?